Wydawałoby się, iż najtrudniejsze czasy mieszkańcy krajów Partnerstwa Wschodniego (a wszystkie sześć państw wchodziły wcześniej w skład ZSRR) już mają za sobą – mam na myśli lata 90. ubiegłego wieku. Jednak, jak się okazuje, obecnie wielu z nich wcale nie ma się lepiej. Jednym z największych problemów pozostaje bezrobocie.
Bezrobocie w krajach Partnerstwa Wschodniego i UE. Autor: Jaryna Mychajłyszyn, Olga Konsevych
Kliknij, aby powiększyć infografikę
Ukraina
Infografika przedstawia liczbę bezrobotnych w stosunku do ogólnej liczby ludności. Oczywiście pod uwagę brana jest grupa bezrobotnych w wieku produkcyjnym, chociaż powinno się oceniać sytuację całościowo. Warto podkreślić, że odwołujemy się tutaj do oficjalnych danych pochodzących z państwowych urzędów statystycznych, natomiast rzeczywista liczba bezrobotnych na pewno jest znacznie większa. Bezrobocie jest poważnym problemem dla Ukrainy i innych krajów Partnerstwa Wschodniego. Wyniki badania socjologicznego przeprowadzonego przez grupę „Ranking” wskazują na to, że 53% Ukraińców traktuje bezrobocie jako najważniejszy problem Ukrainy. Jednocześnie Ukraińcy wymieniają korupcję w strukturach państwowych (51%) i niski pozom produkcji (45%).
Bezrobocie wśród młodzieży jest osobnym tematem. Młodzi Ukraińcy wiążą koniec z końcem dzięki tymczasowemu lub częściowemu zatrudnieniu. Zdaniem autorów raportu Międzynarodowej Organizacji Pracy „Globalne trendy w zatrudnieniu młodych 2013”, bezrobocie, z którym zmierzają się młode osoby na samym początku swojej kariery, najprawdopodobniej będzie miało negatywny wpływ na ich umiejętności zarabiania w przyszłości, wskutek czego zostaną oni, jak wcześniej, pozbawieni dobrych perspektyw i godnych zarobków.
Białoruś
Jeśli brać pod uwagę jedynie dane statystyczne, to sytuacja w Białorusi jest po prostu wspaniała. W 9-milionowym państwie, które zamieszkuje ponad 5 milionów osób w wieku produkcyjnym, oficjalna liczba bezrobotnych wynosi (czerwiec 2013) 22,6 tysięcy osób. Niektórzy eksperci oskarżają władzę o kłamstwo i mówią o setkach tysięcy bezrobotnych.
Według ministra edukacji Siergieja Mackiewicza, wskaźnik bezrobocia wśród młodzieży, zarejestrowany w Białorusi, jest najniższy, jeśli chodzi o Wspólnotę Niepodległych Państw. Zabawne jest to, że w kraju nadal są kontynuowane tradycje Związku Radzieckiego. W lecie organizowane są studenckie hufce pracy. Młodzież pracuje na budownictwie i rekonstrukcji dróg, farm mleczarskich, przedszkoli, szkół, domów mieszkalnych, kościołów i obiektów sportowych. Według doniesień Narodowego Komitetu Statystycznego Białorusi, osoby w wieku do 31 roku życia stanowią w ogólnej liczbie bezrobotnych 36,4%.
Azerbejdżan
W Azerbejdżanie godna uwagi jest sytuacja regionów, w których ludność zatrudniona jest przede wszystkim w sektorze rolniczym i w sektorze usług turystycznych, czyli podejmuje się pracy sezonowej. Sporo problemów wiąże się tutaj również z zatrudnieniem młodych. Zdaniem ekspertów z Centrum Badań Ekonomicznych, szczególnie wysoki poziom bezrobocia jest wśród młodych dziewczyn. Chłopcy, którzy ukończyli szkołę średnią, ale nie dostali się na wyższą uczelnię, rozpoczynają poszukiwania pracy, dziewczyny natomiast siedzą w domu, przygotowując się do małżeństwa, lub zakładają rodziny. Młode osoby niemające specjalności mają szansę zatrudnienia przede wszystkim w sektorze budowlanym, ale praca ta często jest niestabilna. Eksperci są zdania, że warto byłoby zaprowadzić w kraju 12-letni system szkolnictwa średniego. Często akcentowany jest również brak wykwalifikowanych kadrów w Azerbejdżanie.
Mołdawia
Dla obywatel Mołdawii bezrobocie również jest jednym z najważniejszych problemów społecznych. Według danych Państwowej Agencji Zatrudnienia, większość bezrobotnych to są osoby w wieku od 30 do 49 lat mieszkające na wsi. Prawie połowa bezrobotnych ma tylko podstawowe lub średnie wykształcenie. Młode wykształcone osoby niemające pracy obwiniają przede wszystkim pracodawców stawiających wobec kandydatów zbyt wysokie wymagania. Zdaniem ekspertów, młodzi powinni mieć wsparcie ze strony rządu. Obecnie EBOR, Bank Światowy i inne jednostki udzielające Mołdawii kredytów mają na celu wsparcie małego i średniego biznesu. Następny krok powinni zrobić przedstawiciele władzy.
Gruzja
Liczby ilustrujące poziom bezrobocia w Gruzji można uzyskać z różnych źródeł. Tym razem oparłam się na „Programie ewidencji poszukiwaczy pracy” zaprezentowanym w ubiegłym roku przez Przewodniczącego Agencji Obsługi Socjalnej Ramaza Sułamanidze. W ramach programu zostało ustalone, że ogólna liczba bezrobotnych i poszukiwaczy pracy sięga 763 tysięcy osób.
Gruzja ma te same problemy, co inne kraje Partnerstwa Wschodniego. Wiele osób decyduje się na emigrację, a młodzież przeżywa dzięki prowadzeniu drobnego handlu lub pracy w sektorze usług. Prezydent Gruzji Micheil Saakaszwili uważa, że sytuacja może się zmienić na lepsze dzięki licznym projektom na dużą skalę, realizowanym przez Gruzję. W jednym ze swoich przemówień wspomniał o modernizacji kolei, budownictwie nowej kolei do Turcji, municypalnych projektach rozwojowych oraz o rozbudowie Batumi, Poti, Kutaisi.
Armenia
Sporo osób w Armenii pracują w „cieniu”. Ponadto Armenia, jak twierdzą eksperci, jest światowym liderem, jeśli chodzi o ukryte bezrobocie. Bezrobocie osób młodych należy tutaj do najaktualniejszych problemem. – Kraje ze strukturą ludności o dużym udziale osób młodych – takie, jak Kirgistan, Tadżykistan, Uzbekistan i Armenia – borykają się z trudnościami związanymi z zapewnieniem godnej pracy młodym osobom, które wchodzą na wewnętrzny rynek pracy, – podkreśla się w raporcie Międzynarodowej Organizacji Pracy. Rząd przyznaje, że walka z bezrobociem jest niezbędna. – Uważam, że najważniejszym zadaniem w najbliższych latach jest zapewnienie wzrostu gospodarczego. Emigracja, bezrobocie, ubóstwo – rozwiązanie podobnych problemów leży w tej płaszczyźnie, – powiedział podczas jednego ze swoich przemówień prezydent Serż Sarkisjan.
Jak widzimy, wyżej wymienione państwa mają wspólne problemy. Przy tym bezrobocie dotyczy nie tylko krajów Partnerstwa Wschodniego, a również UE. Poziom bezrobocia w krajach strefy euro niedawno osiągnął nowy rekord: w maju 2013 roku 12,2 % ludności nie miało pracy. Tak dużo bezrobotnych w krajach UE nie było w ciągu całego okresu istnienia wspólnej waluty europejskiej. Kobiety w Europe tracą pracę częściej niż mężczyźni. Znacznie powyżej przeciętnej pozostaje bezrobocie wśród młodzieży.
Nie warto zapominać o tym, że bezrobocie odbija się na gospodarce. Obecność niemającej zatrudnienia siły roboczej oznacza, że ekonomiczny potencjał społeczeństwa pozostaje niewykorzystany. Wskaźniki gospodarcze również mówią o tym, że bezrobocie prowadzi do obniżenia osiągniętego wcześniej poziomu życia. Na dodatek, osoby stojące w kolejce na giełdzie pracy tracą kwalifikację i przeżywają wstrząs moralny. Nieprzypadkowo badania opinii publicznej w krajach Partnerstwa Wschodniego potwierdzają, że ludzie traktują bezrobocie jako jeden z najostrzejszych problemów społecznych. Wówczas, gdy politycy nawzajem obrzucają się błotem i próbują odwrócić uwagę obywateli od realnych problemów, ludzie tracą siły i wiarę w siebie.
Tłumaczenie z języka ukraińskiego: Ludmiła Slesarewa
Źródła: dcz.gov.ua, belstat.gov.by, haqqin.az, statistica.md, apsny.ge, armstat.am, ec.europa.eu