Eastbook

25 marca w separatystycznej Osetii Płd. odbędą się powtórzone wybory prezydenckie. Pod koniec lutego lokalna Centralna Komisja Wyborcza podała oficjalną listę kandydatów na najwyższe stanowisko w zbuntowanej republice. Jednakże już wcześniej było wiadomo, że w wyborach nie wystartuje ani jeden przedstawiciel opozycji. W przeciągu zaledwie trzech miesięcy obecnemu obozowi rządzącemu skutecznie udało się usunąć na margines życia politycznego wszystkie osoby o odmiennych poglądach.

Ałła Dżiojewa – odsunięta

Zdecydowanie najwięcej wysiłku kosztowało osetyjskie władze odsunięcie z wyścigu o fotel prezydencki Ałły Dżiojewej. Niezłomna opozycjonistka w przeciągu krótkiego czasu urosła do miana swoistej kobiety-symbolu w regionie całego Kaukazu. Nie przypadkiem więc dopiero użycie przemocy pozwoliło pozbawić ją marzeń o najwyższej władzy w kraju. Wszak, realizacja politycznych celów ze szpitalnego oddziału intensywnej terapii jest niemożliwa.

Wszystko zaczęło się 27 listopada 2011 r. W tym dniu w Osetii Płd. odbyła się druga tura wyborów prezydenckich, w której Ałła Dżiojewa rywalizowała z popieranym przez Kreml Anatolijem Bibiłowem. Po podliczeniu głosów z ponad 80% komisji wyborczych, Dżiojewa z wynikiem prawie 57% wyraźnie wyprzedzała Bibiłowa. Sztab wyborczy opozycjonistki już szykował się do świętowania zwycięstwa, gdy na wniosek Sądu Najwyższego wstrzymana została publikacja dalszych rezultatów. W krótkim komunikacie Sąd poinformował, że wystąpiło podejrzenie o popełnieniu przestępstwa przez Dżiojewą. Ostatecznie, wyniki ze wszystkich komisji wyborczych zostały anulowane, a osetyjski parlament wyznaczył datę powtórzonych wyborów na 25 marca br. Rozgoryczeni zwolennicy opozycji wyszli na ulice domagając się cofnięcia, niesłusznej ich zdaniem, decyzji Sądu Najwyższego. Manifestacje przybierały na sile i w pewnym momencie wydawało się nawet, że konflikt przerodzi się w wojnę domową. Protesty w Cchinwali ustały dopiero 10 grudnia, gdy zawarte zostało porozumienie na linii rząd-opozycja. Przewidywało ono ustąpienie ze stanowiska ówczesnego prezydenta Eduarda Kokojtego, Prokuratora Generalnego Tajmuraza Chugajewa oraz Prezesa Sądu Najwyższego Achamaza Biczinowa. Wydawało się, że niestabilna sytuacja w republice została opanowana. Rychło okazało się jednak, że rząd warunki porozumienia wypełnił zaledwie w połowie. Do dymisji podał się tylko Eduard Kokojty, przekazując władzę w państwie Wadimowi Browcewowi, który do czasu wyłonienia nowego prezydenta wypełnia obowiązki głowy państwa. Na dymisję pozostałych dwóch osób, nie wyraził zgody zdominowany przez rządzącą partię „Jedność” osetyjski parlament. W takiej sytuacji Dżiojewa oskarżyła władze o kłamstwo, wycofała się z porozumienia i rozpoczęła przygotowania do swojej „inauguracji prezydenckiej”. W tym momencie, zdając sobie sprawę z powagi sytuacji, władze uruchomiły anty-opozycyjną machinę.

Dżambolat Tedejew – zrezygnował?

Pierwszym celem osetyjskich władz stał się jeden z najbliższych współpracowników Dżiojewej, a zarazem największy wróg polityczny Kokojtego Dżambolat Tedejew. Jako że jest on jednocześnie trenerem rosyjskiej reprezentacji w zapasach, głównie przebywa w Moskwie. To właśnie tam do jego mieszkania najpierw wtargnęli funkcjonariusze rosyjskiej FSB, a następnie zabrali go na przesłuchanie. Jak przebiegała rozmowa nie trudno sobie wyobrazić. Tedejew, który sam deklarował udział w powtórzonych wyborach prezydenckich w Osetii Płd. po przesłuchaniu zmienił całkowicie tok myślenia informując na łamach mediów, że nie ma on nic wspólnego z polityką, a całą swoją uwagę koncentruje wyłącznie na sporcie. Mówiąc krotko, „przesłuchanie” przyniosło oczekiwany skutek.

Kolejni odsunięci

Nieco później Dżiojewą opuścił również drugi jej najbliższy współpracownik, były Sekretarz Rady Bezpieczeństwa Narodowego Osetii Płd. Anatolij Barankiewicz. Również i w tym przypadku trudno mówić o całkowicie niezależnej decyzji Barankiewicza. Następnie części pozostałych stronników Dżiojewej zaproponowano mniej prestiżowe posady w rządowej administracji i w ten sposób pierwszy etap walki z opozycją zakończył się pełnym sukcesem. Liderka opozycji szybko zrozumiała, że na polu walki z rządem została praktycznie sama. Mimo tego nie zamierzała wycofać się z konfrontacji o przejęcie władzy w państwie. Na 10 lutego wyznaczyła datę swojej „inauguracji prezydenckiej” i zaczęła poważnie się do niej przygotowywać. Uroczystość nie doszła jednak do skutku. 9 lutego do siedziby sztabu wyborczego Dżiojewej wtargnęli uzbrojeni funkcjonariusze lokalnych służb bezpieczeństwa. W rezultacie liderka opozycji została ranna i trafiła na oddział intensywnej terapii szpitala w Cchinwali. W ten sposób zakończyła w się w gruncie rzeczy eliminacja opozycji.

Egzamin na prezydenta

W powtórzonych wyborach prezydenckich początkowo swój udział zadeklarowało 22 kandydatów. Liczba ta jak na małą republikę była ogromna. Na nieco ponad 1000 mieszkańców przypadał 1 kandydat. Co jednak istotne, wśród tej liczby nie było już żadnego liczącego się kandydata opozycji. Jednym z nielicznych przeciwników rządu, którzy pozostali w grze o prezydenturę był Sergiej Zaseew. Wówczas zastanawiano się jakie dalsze kroki podejmie strona rządząca. Ostatecznie władze zadecydowały, że wszyscy kandydaci na prezydenta będą zobowiązani zdać egzamin z dwóch języków urzędowych w republice: osetyjskiego i rosyjskiego. Egzamin podzielony został na dwie części: standardowy test oraz 5-minutowe wystąpienie w obu językach. Stało się oczywiste, że tym sposobem z „prezydenckiego wyścigu” zostaną wyeliminowani kolejni kandydaci. Egzamin językowy stał się de facto kolejnym sposobem na odsunięcie z udziału w wyborach niepożądanych osób i tym samym zapobiegnięcie powtórzenia sytuacji z drugiej tury poprzednich wyborów.

Ostatecznie egzamin zdało zaledwie 6 kandydatów. Ku zaskoczeniu lokalnych władz, wśród osób z pozytywnym wynikiem widniało również nazwisko Zaseewa. Na odsunięcie ostatniego kandydata opozycji również jednak udało się znaleźć sposób. Centralna Komisja Wyborcza poinformowała, że Zaseew nie zostanie dopuszczony do startu w wyborach ze względu na „nieprawidłowości w przedstawionej dokumentacji”. Przedstawicielowi opozycji zarzucono, że „wszystkie przedstawione podpisy poparcia zostały wykonane jedną ręką”, co zdaniem komisji mogło sugerować, że doszło do oszustwa. Zaseew chciał szukać pomocy u grafologów, których jednak paradoksalnie w Cchinwali nie ma…

W ten oto sposób wybory 25 marca będą de facto wyborami rządowymi. Ostatecznie weźmie w nich udział 4 kandydatów: „ambasador” Osetii Płd. w Moskwie Dmitrij Miedojew, Pełnomocnik ds. Praw Człowieka Osetii Płd. Dawid Sanakojew, były przewodniczący Komitetu Bezpieczeństwa Państwa Leonid Tibilow oraz lider Partii Komunistycznej Stanislaw Kocziew.

Warto zaznaczyć, że ze startu w wyborach zrezygnował popierany przez Kreml Anatolij Bibilow. Obecnie mówi się, że faworytem Rosji będzie wspomniany wyżej Miedojew. Spędził on w Moskwie kilka ostatnich lat, skutecznie budując w tym czasie swoje zaplecze polityczne. Co jednak ciekawe, obecnie żaden z kandydatów głośno nie wypowiada się na temat swoich bliższych lub dalszych związków z Kremlem. Każdy z nich chce być kojarzony nie z Moskwą, a z Cchinwali. Przykład Bibilowa pokazał, że bliskie związki z Rosją czasami mogą zaszkodzić. Mający poparcie wszystkich czołowych rosyjskich polityków, będąc pewny zwycięstwa Bibilow nieoczekiwanie musiał przegryźć gorycz porażki z Ałłą Dżiojewą. Był to dla niego niezwykle dotkliwy cios zarówno polityczny jak i osobisty. Dalsze wypadki pokazały jak ciężko było mu się pogodzić z takim obrotem wydarzeń.

Separatystyczne władze Osetii Płd. swoim postępowaniem pozbawiły mieszkańców republiki możliwości dokonania zmiany władzy. Niezależnie od tego kto zwycięży w najbliższych wyborach, wektor polityki prowadzonej przez Cchinwali nie ulegnie żadnej zmianie. Scenariusz na najbliższe wybory został już właściwie napisany. Nie dziwią więc wyniki ostatniego sondażu przeprowadzonego w Cchinwali, w którym ponad 40% ankietowanych mówi, że nie zamierza głosować 25 marca. Jest oczywiste, że głosy te nie miałyby właściwie już na nic wpływu.

Osetia Południowa i Rosja

W Osetii Płd. nadal ze szczerą sympatią patrzy się w kierunku Rosji. Nawet w ostatnim konflikcie na linii rząd – opozycja, żadna z uczestniczących w nim osób nie występowała przeciwko Moskwie. Był to raczej konflikt ambicjonalny niż doktrynalny. Niemniej jednak, zmieniło się w pewnym, jak na razie niewielkim stopniu postrzeganie rosyjskiej polityki względem Cchinwali. Wśród społeczeństwa da się zauważyć pewnego rodzaju rozczarowanie . O ile jeszcze w ostatnim czasie (zwłaszcza po sierpniowej wojnie w 2008 r.) Rosja była postrzegana jako gwarant stabilizacji, bezpieczeństwa i niezależności od Gruzji, o tyle teraz uwidacznia się obojętność Moskwy wobec republiki. Opozycja jest represjonowana, a Rosja nie tylko nie próbuje się temu przeciwstawić, ale wręcz po cichu sama na te represje przyzwala. Budżet Osetii Płd. w 100% opiera się na rosyjskim dofinansowaniu. Pomimo jednak ogromnych środków finansowych, które trafiły w ostatnich latach do Cchinwali, w życiu mieszkańców niewiele się zmienia. Jeżeli polityka ta nie ulegnie zmianie, wówczas w najbliższym czasie to rozczarowanie jeszcze się pogłębi. Z drugiej jednak strony, Rosja musi bronić w tym regionie pewnego stałego modelu rządzenia sterowanego. Gdyby w Cchinwali doszło faktycznie do przejęcia władzy przez opozycję drogą ulicznych protestów, w takim przypadku byłby to niechciany przez Rosję precedens „rewolucji róż”, który mógłby się odbić głębokim echem w pozostałych republikach na Północnym Kaukazie.