Eastbook

„W życiu jak w boksie, jeśli chcesz coś wygrać, musisz o to walczyć”. Te banalne słowa ze znanej reklamy mało uznanego piwa dobrze charakteryzują 2 lata prezydentury Wiktora Janukowycza. Dla byłego boksera wagi ciężkiej z Doniecka działalność polityczna to bezwzględna walka o życie. W politycznym i bokserskim ringu liczy się tylko zwycięzca, a Wiktor Janukowycz lubi zwyciężać przez nokaut.

25 lutego minęły dokładnie 2 lata od chwili zdobycia przez Wiktora Janukowycza prestiżowego pasa prezydenta Ukrainy. Po zwycięstwie „Witia Byk” (pseudonim z czasów kariery bokserskiej) nie osiadł na laurach. Wręcz przeciwnie, przystąpił do ataku. Taktyka ukraińskiego pięściarza jest dość prosta i cechują ją niewyszukane kombinacje sierpów i młotów znane ze starej szkoły Związku Radzieckiego. Stosowanie brutalnych fauli i ustawianie pojedynków to główne założenia tego systemu walki.

Koncentracja władzy

Po zwycięstwie w drugiej turze wyborów prezydenckich nad utytułowaną Julią Tymoszenko (jedynie o 3,48% głosów) Wiktor Janukowycz przystąpił do przejmowania pełni władzy w państwie. Zabrał się do tego zgodnie z dobrze znanymi sobie metodami, czyli ze złamaniem prawa. 3 marca 2010 r. Partia Regionów Wiktora Janukowycza zdołała obalić rząd „Pomarańczowej księżniczki” i utworzyć nową koalicję parlamentarną. Udało się to dzięki głosom opozycyjnych deputowanych z Bloku Julii Tymoszenko i Naszej Ukrainy, którzy głosowali za nowym rządem Mykoły Azarowa, nie wchodząc jednak oficjalnie do Partii Regionów. Oznaczało to złamanie konstytucji, gdyż ta dopuszcza tworzenie koalicji wyłącznie przez kluby parlamentarne, a nie pojedynczych posłów. To był jednak jedynie sparing, po którym ukraiński przywódca miał przystąpić do ofensywy.

W jakiej formie jest ukraiński pięściarz poznać można było już 1 października 2010 r. Wtedy Trybunał Konstytucyjny Ukrainy uznał za nieprawomocne reformy polityczne z 2004 r. ograniczające władzę prezydenta na rzecz parlamentu. Decyzja Trybunału oznaczała powrót do zapisów konstytucyjnych z 1996 r. ustanawiających na Ukrainie prezydencki system sprawowania władzy. Dzięki temu postanowieniu prezydent odzyskał prawo wyznaczania i odwoływania premiera oraz ministrów. Kilka tygodni później, po odbytych 31 października wyborach do samorządu, Partia Regionów Wiktora Janukowycza przejęła niemal całą władzę w regionach Ukrainy. Zdaniem międzynarodowych obserwatorów, nie spełniały one demokratycznych standardów.

Rozprawa z opozycją

Kolejnym krokiem było pozbycie się rywali w lokalnej lidze na drodze do całkowitej dominacji na Ukrainie. Niedługo po sformułowaniu rządu, w maju 2010 r., nowy premier Mykoła Azarow zapowiedział przeprowadzenie audytu rządu byłej premier Tymoszenko. Ówczesny wicepremier ds. struktur siłowych, Wołodymy Siwkowycz zapowiadał: – Śledztwo w tej sprawie nie potrwa długo. Myślę, że do jesieni przywódcy opozycji nie będą już myśleli o mandatach, lecz o tym, gdzie się ukryć i dokąd uciec. Konsekwencja obozu władzy zaskoczyła niemal wszystkich analityków sytuacji na Ukrainie, ale najbardziej samych zainteresowanych.

Tym razem walka nie odbyła się na politycznym ringu wyborczym, ale na salach sądowych, gdzie oponenci władzy zostali oskarżeni o stosowanie niedozwolonych środków dopingujących podczas sprawowania swoich urzędów. W wyniku rządowego „polowania” z zawodów zostało wyeliminowanych wielu członków opozycyjnego zespołu. Aresztowana została główna promotor obozu rywali Julia Tymoszenko (skazana na 7 lat pozbawienia wolności), a także Jurij Łucenko (były szef MSW, skazany na 4 lata więzienia), Anatolij Makarenko (były szef służby celnej, w areszcie domowym, zakaz wyjazdu za granicę, grozi mu do 5 lat pozbawienia wolności), Igor Didenko (były wiceszef Naftohazu, skazany na 3 lata w zawieszeniu), Walerij Iwaszczenko (były wiceminister obrony, przebywa w areszcie śledczym, grozi mu do 6 lat pozbawienia wolności), Jewhenij Kornijczuk (były wiceminister sprawiedliwości, przebywa w areszcie śledczym), Tatjana Grycun (pierwszy zastępca szefowej skarbu państwa, warunkowo zwolniona, zakaz wyjazdu za granicę),Taras Szepitko (zastępca naczelnika wydziału cła energetycznego w państwowej służbie celnej, warunkowo zwolniony, zakaz wyjazdu za granicę) i wielu innych wysoko postawionych urzędników państwowych. Bohdan Danyłyszyn (były minister gospodarki) i Oleksandr Tymoszenko (mąż byłej premier) byli zmuszeni szukać azylu politycznego w Czechach.

Polityka zagraniczna

W lidze europejskiej panują surowe normy i zasady gry, przynajmniej w oficjalnie obowiązującym regulaminie. Z tego powodu, dla Wiktora Janukowycza europejskie rozgrywki nie są tak pasjonujące i ważne jak na krajowym podwórku. Z pierwszą wizytą prezydent Janukowycz udał się do Brukseli, by zapewnić o nieustającym proeuropejskim kursie Ukrainy. Okazało się jednak, ze kurs ten może natychmiast ulec zmianie, gdy chodzi właśnie o sprawy wewnętrzne. Osobisty interes pozbycia się liderki opozycji z życia politycznego przeważył nad korzyściami integracji z unijnym partnerem. Na nic zdały się wezwania europejskiej wspólnoty o zwolnienie z więzienia opozycjonistki. Kilkuletni wysiłek ukraińskich rządów w sprawie zbliżania Ukrainy do UE udało się w spektakularny sposób zniwelować w ciągu zaledwie kilku miesięcy.

Postawa ukraińskiej głowy państwa ze szczególnym zdziwieniem została przyjęta przez polską publiczność w trakcie organizowanej w Polsce gali przewodnictwa w Radzie Unii Europejskiej. Dopingujący ukraińskiego zawodnika polscy kibice przecierali oczy ze zdumienia widząc ilość fauli popełnianych przez Janukowycza i „drukowanie” wyników politycznych pojedynków przez ukraińskich sędziów. W konsekwencji właściciele europejskiej federacji promotorskiej, Unii Europejskiej, nie zgodzili się na parafowanie, ani tym bardziej podpisanie, kontraktu (umowy stowarzyszeniowej) z ukraińskim zawodnikiem.

W stosunkach z Rosją obowiązują inne zasady. Tutaj mamy do czynienia z prawdziwymi zawodami mieszanych sztuk walki, które w Rosji mają swoją odpowiednią nazwę – bój bez reguł. Starcia mają bardziej intensywny przebieg i kończą się dopiero wówczas, gdy jeden z przeciwników „odklepie” przegraną na macie. Oczywiście także i tutaj używa się tricków i gestów, które mają uśpić rywala. W relacjach z rosyjskim partnerem dominowały więc chwiejne postawy – od braterskich uniesień (jak chociażby podczas podpisywania umowy o przedłużeniu stacjonowania rosyjskiej floty czarnomorskiej) do gwałtownych zwarć i klinczów (gdy sprawa dotyczyła zmniejszenia ceny gazu, co doprowadziło do konfliktu odbijającego się refleksem na innych dziedzinach gospodarki). Wynik tego starcia nie jest jeszcze znany, a jego ceną może być przejście Ukrainy pod opiekę wschodniej grupy promotorskiej pod nazwą Unii Eurazjatyckiej.

Perspektywy – do wyborów!

Parlamentarne mistrzostwa kraju to jedne z najważniejszych zawodów w karierze polityka. Dla Wiktora Janukowycza tym bardziej. Nie dziwi zatem, że do wyborów parlamentarnych zaplanowanych na 28 października 2012 r. Janukowycz zabrał się od razu po dojściu do władzy. Koncentracja władzy i rozprawa z opozycją były pierwszymi etapami przygotowań. Następnym jest konsolidacja własnej partii, która ma zapewnić  stabilizację wewnątrz obozu władzy. Aby to osiągnąć należy otoczyć się ludźmi zaufanymi i całkowicie od siebie zależnymi, którzy będą czuwać nad prawidłowym wynikiem walki w narożniku ringu. Szczęśliwie dla Wiktora Janukowycza o takich ludzi w jego otoczeniu nie trudno. Zwłaszcza, jeśli w polityce aktywna jest jego własna rodzina.

W celu zebrania odpowiednich osób do zespołu od jesieni 2011 odbywa się rekonstrukcja rządu Mykoły Azarowa. W listopadzie 2011 r. nowym ministrem spraw wewnętrznych został Witalij Zacharczenko, zaś 19 stycznia br. ministrem finansów został Walerij Choroszkowski, dotychczasowy szef Służby Bezpieczeństwa Ukrainy. 8 lutego zwolniono natomiast ministra obrony Mychajła Jeżela, a na jego miejsce powołano Dmytro Sałamatina. 14 lutego Andrij Klujew został odwołany z funkcji ministra gospodarki i mianowany szefem prezydenckiej Rady Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony, a jej dotychczasowa sekretarz, Raisa Bohatyriowa, została ministrem zdrowia. Wreszcie Walerij Choroszkowski został mianowany wicepremierem.

Nowo mianowane zaplecze Wiktora Janukowycza to ludzie związani z tzw. rodziną, grupą skupionym wokół syna prezydenta Ołeksandra Janukowycza i biznesmena Jurija Iwaniuszczenki, zaufanego człowieka przywódcy państwa. Zmiany kadrowe, dotyczące głównie struktur siłowych, stanowią  polityczno-organizacyjne przygotowania do zbliżających się wyborów parlamentarnych. Nie ma wątpliwości, że zwycięstwo Partii Regionów władze są gotowe zapewnić wszystkimi dostępnymi środkami, zgodnie z jedyną znaną Janukowyczowi taktyką.

Wiktor Zwycięzca

Na koniec zapraszam do obejrzenia filmu z legendarnej gali inauguracji prezydenta Janukowycza. Gdyby kogoś śmieszyły zamykające się przed politykiem drzwi na drodze do odebrania nominacji (zob. 0:25 min.), niech nie ma wątpliwość – nawet gdyby się przed nim zatrzasnęły, Wiktorowi Janukowyczowi nie zabrakłoby determinacji, aby je wyważyć.